Πυθαγόρας, Χρυσά Έπη

Του Πυθαγόρα τα Χρυσά Έπη καθώς καλούνται περιέχουν πλείστα όσα στοιχεία γύρω απ’ την τελειοτάτη θεωρία των Πυθαγορείων και ερμηνεύουν κι’ αναλύουν τη φιλοσοφία τους
               Μετάφραση

.

ΠΥΘΑΓΟΡΑ ΧΡΥΣΑ ΕΠΗ 

Πρώτα σύμφωνα με όσα είναι καθιερωμένα

τους θεούς τους αθάνατους σέβου και τον όρκον τίμα

και τους γενναίους ήρωες έπειτα και τους χθόνιους

θεούς με πράξεις δίκαιες. Τίμα και τους γονείς σου

και τους στενούς σου συγγενείς κι’ απ’ τους άλλους φίλο

κάμε όποιον είναι άριστος στην αρετή. Προτιμά

λόγια γλυκά κι’ ωφέλιμα έργα για αυτούς και μήτε

φίλον σου οχτρό να κάνεις, όσο μπορείς, για πταίσμα μικρό.

Γιατί συγκατοικεί η δύναμη κι’ η ανάγκη.

Γνώριζε αυτά και φρόντιζε κύριος να είσαι κι’ άλλων.

Της κοιλίας και του ύπνου της οργής και της λαγνείας.

Και ποτέ σου αισχρά μην πράξεις μ’ άλλον ή και μόνος σου

και προ πάντων πρώτα απ’ όλα ντράπου τον εαυτό σου.

Κι έπειτα ν’ ασκείς με λόγια κι’ έργα τη δικαιοσύνη

και τίποτα απερίσκεφτα να μη λες ή και να πράττεις.

Μη σου διαφεύγει ότι είναι γραφτό σ’ όλους τους ανθρώπους

να πεθάνουν κι’ ότι άλλοτε χρήματα συχνά σωρεύουν

κι’ άλλοτε τα χάνουν. Όσα κακά βρίσκουν τους ανθρώπους

από τη μαύρη τύχη τους, όσο μερτικό σου πέφτει

υπόφερέ τα αγόγγυστα. Κι’ έχε στο νου σου η μοίρα

δεν χορηγεί στους αγαθούς μέρος πολύ από δαύτα.

Λόγια πολλά οι άνθρωποι καλά ή κακά εκστομίζουν

να μην τα παραδέχεσαι με θαυμασμόν, μα κι’ ούτε

να τ’ απορρίπτεις. Και ν’ ακούς με πραότητα· αν κάποιο

ψέμα λεχθεί κι ό,τι σου ειπώ σε κάθε ευκαιρία να το τελείς.

Κανείς ποτέ να μη σε παραπείθει

ή με λόγο ή και μ’ έργο να ειπείς κάτι ή και να πράξεις,

πού ’ναι για σένα ανώφελο. Σκέψου το πριν κάνεις κάτι

για να μην είναι ανόητη κάθε σου πράξη.

Είναι ίδιον δειλού ανθρώπου να λέγει ή και να πράττει ανόητα.

Να εκτελείς όσα δε θα σε λυπήσουν αργότερα.

Και τίποτα, που αγνοείς μην κάνεις.

Μάθαινε όσα πρέπει, έτσι πιό τερπνόν βίον θα ζήσεις.

Μην αμελείς του σώματος την υγειά. Τρώγε και πίνε με μέτρο. Και γυμναστική κάνε με μέτρο επίσης.

Μέτρον εννοώ εκείνο, που δε θα σε λυπήσει.

Συνήθιζε στο καθαρό και λιτό διαιτολόγιο και πρόσεχε να μην τελείς ό,τι επισύρει φθόνον.

Μη δαπανάς πολλά άσκοπα, σαν έργων καλών άμοιρος

μήτε να τσιγκουνεύεσαι. Το μέτρο είναι για όλα

άριστο. Πράττε εκείνα, που ποτέ δε θα σε βλάψουν,

και σκέψου πριν κάθε έργο σου. Κι’ ύπνο γλυκό στα μάτια

να μην δεχτείς πριν τρεις φορές εξετάσεις της ημέρας

τα έργα: «Πού αμάρτησα; Τι έπρεπε να πράξω και δεν τό ’πραξα;» Κάνοντας αρχή από το πρώτο φτάσε στο στερνό και μέμφου τον ίδιο τον εαυτό σου για τις κακές τις πράξεις σου

και για τις καλές σου ευφραίνου.

Αυτά κάμε, αυτά μελέτα, αυτά ν’ αγαπάς θα πρέπει.

Αυτά στης θείας αρετής την οδό θα σ’ οδηγήσουν.

Ναι, μ’ αυτόν που την «Τετρακτύν» φύτεψε στην ψυχή μας

την πηγή της αναιώνιας φύσης άρχιζε τα έργα

παρακαλώντας τους θεούς να τα τελέσουν τούτα

αν κατέχεις θα γνωρίσεις των θεών των αθανάτων

και των θνητών τη σύσταση κι ώσπου καθένα φτάνει

και πόσον διατηρείται και θα μάθεις - όσον είναι

θεμιτόν - ότι είναι η φύση όμοια εν παντί, ώστε ελπίδα

να μην έχεις στ’ ανέλπιστ’ ούτε να σου διαφεύγει κάτι.

Θα γνωρίσεις κι’ άλλο ακόμη πως από τα σφάλματά τους

δεινοπαθούν οι δύστυχοι θνητοί, που κι’ αν κοντά τους τ’ αγαθά είναι ούτε τα βλέπουν, ούτε τ’ ακούν.

Ολίγοι βρίσκουν τον τρόπο απ’ τα κακά να γλιτώσουν.

Τέτοια μοίρα τους βλάφτει το νου κι’ άλλοτ’ εδώ κι άλλοτ’ εκεί

κυλιούνται, σα κύλινδροι με άπειρες δεινοπάθειες.

Γιατί η ολέθρια Έριδα είναι η συνοδός τους και δίχως να το ξέρουν τους βλάφτει και δεν πρέπει εμείς να την ερεθίζουμε.

Δία παρέτα, όλους μπορείς να λυτρώσεις απ’ το πλήθος

Των κακών, αν σ’ όλους δείξεις ποια ψυχή έχουν.

Θνητέ, θάρρει γιατί οι θνητοί καταγωγήν έχουν θεϊκιά, σε δαύτους η άγια φύση καθετί δείχνει φανερώνοντάς το.

Αν αυτό στ’ αποκαλύψει θα γινείς των εντολών μου κάτοχος

Και θα γιατρέψεις και θα σώσεις την ψυχή σου απ’ τα κακά.

Μην τρως τροφές, που είπαμε και πράττε εκείνα, που στην απελευθέρωση και στην κάθαρση συντείνουν της ψυχής και το καθετί σκέψου το με ηνίοχο, την άριστη εξ ύψους γνώμη. Και στη γη άμα το κορμί σου αφήσεις και στο λεύτερο φτάσεις αιθέρα θα είσαι όχι θνητός, αλλά θεός άφθαρτος κι αιώνιος.